Początkowo w miejscu ogromnej cytadeli znajdował się pawilon wypoczynkowy „Kopuła Wiatrów”, zbudowany na życzenie gubernatora Hatim Ibn Harsama w 810 roku.
Ponad 300 lat później, w 1176 roku, Saladyn otoczył cytadelę murem obronnym i uczynił z niej prawdziwą fortecę. Mameluccy sułtani uczynili ją potem swoją kwaterą główną i wokół niej wznieśli nowe budowle, m.in. pałac At-Kasr al-Ablak i długi na 3400 metrów akwedukt.
Od XIII wieku jezioro Niesłysz, dzięki nadaniom Henryka Brodatego, było w posiadaniu klasztoru cysterskiego w Trzebnicy, wchodząc w skład tzw. klucza dóbr świebodzińskich. Tutejszy majątek przez wieki pozostawał w rękach różnych właścicieli. Ich listę otwiera junkier von Horne, następnie, w XVII wieku są to m.in. dowódca cesarskich wojsk Franz von Kniegge i baron Dankelman. W wieku XVIII włada tu ród von Kalckreuth, a następnie Erazm von Schenkendorff, zaś pod koniec wieku Fryderyk von Rabenau. XIX wiek ponownie przyniósł częste zmiany własnościowe, które były wynikiem wprowadzanych reform i zmian w niemieckim rolnictwie.
Wznoszący się w południowo-wschodniej części wsi późnobarokowy pałac Szołdrskich z lat 1775-1785, parterowy z piętrową częścią środkową mieszczącą wielką salę balową. Jego twórcą jest zapewne wybitny architekt Ignacy Graff z Rydzyny. Wewnątrz zachowały się częściowo oryginalne dekoracje sztukatorskie. Przy północnej ścianie dworu rośnie pomnikowa grupa pięciu cisów o obwodzie do 110 cm.
W południowo-zachodniej części wsi wznosi się pałac, zbudowany przez rodzinę Petzel, pod koniec XIX wieku. Pałacyk został rozbudowany po roku 1911. W chwili obecnej mieści się nim szkoła podstawowa. Jest to budowa eklektyczna, nawiązująca do form klasycystycznych, starsza, środkowa część jest dwukondygnacyjna, trzecią kondygnację tworzą wieże nakryte ostrosłupowymi dachami.
Pałac zbudowany w 1884 r. przez berlińskiego architekta Otto Marcha dla Aleksandra Ceasara. Zaprojektowany wg wzorów angielskich (styl Queen Anne Revival, neorenesansowy z elementami gotyku) składa się z kilku brył z ryzalitami. Częściowo dwupiętrowy, częściowo parterowy z mieszkalnym poddaszem. Główny korpus pokryty dachem czterospadowym z licznymi kominami. Ściany pałacu ozdobione cegłami klinkierowymi i medalionami ze scenami alegorycznymi oraz liczne ozdobne elementy kute z żelaza. Przy wejściu głównym rzeźby dwóch psów, nad drzwiami balkon i dekoracja ceramiczna z datą 1887 i monogramami A.C. i M.H..
Dwór w Gołanicach, barokowy, prawdopodobnie z początku XIX w. (lub końca XVIII w.) wybudowany dla Andrzeja i Ludwiki z Krzyckich Skórzewskich. Przebudowany w połowie XIX w., rozbudowany o prostopadłe skrzydło w części wschodniej pod koniec XIX w. Wystawkę na osi elewacji ogrodowej zwieńczono neorenesansowym szczytem. Budynek parterowy, o konstrukcji szkieletowej, z wysokim polskim dachem łamanym, pokrytym łupkiem (dawniej gontem), z wystawkami i oknami powiekowymi. W środkowej części dworu piętrowe pseudoryzality ze szczytami o falistych spływach.
Dwór klasycystyczny wzniesiony w połowie XIX w. dla rodziny niemieckiej Förster, przebudowany ok. 1900 r. Dwór piętrowy, nakryty dachem czterospadowym. Wzniesiony na planie prostokąta z niższą parterową przybudówką. Pośrodku elewacji frontowej znajduje się pozorny ryzalit, poprzedzony gankiem wspartym na czterech filarach, powyżej których znajduje się taras. Na wysokości piętra cztery pilastry zwieńczone tympanonem z okulusem pośrodku.
Pierwszy kościół drewniany, po raz pierwszy wzmiankowany został w 1404 roku. W 1524 roku kościół został przejęty przez ewangelików. Jednak w wyniku wojny 30-letniej protestanckie świątynie były zwracane katolikom. W Sławie urządzono wyścig konny, decydujący do kogo należeć ma kościół. Wygrali go katolicy, a dwie podkowy zdjęte z kopyt zwycięskiego konia przybito do okien na zewnątrz świątyni.
Kościół pomocniczy pw. św. Józefa Oblubieńca, kościół bracki, obecnie pomocniczy, powstał w latach 1690 – 1696. Jest to budowla jednonawowa, z rzędami płytkich kaplic przylegających do nawy od strony wschodniej i zachodniej i z emporami ponad nimi, głęboki chór zakonny zakończony absydą od północy, fasada ze spływami walutowymi w szczycie i kamiennymi rzeźbami w niszach. Wnętrze kościoła nakryte sklepieniem kolebkowym z lunetami i w całości pokryte, wraz z chórem i kaplicami bocznymi freskową dekoracją malarską autorstwa M. Willmanna. We wnętrzu wyposażenie z czasów budowy.
Krzyż pokutny w Krzeszowie, przy drodze z Krzeszowa do Kamiennej Góry, około 10 metrów od drogi. Jego wymiary to: 130 x 96 x 30 cm. Wykonany jest z piaskowca.
Od strony zachodniej na krzyżu wyryty był wizerunek miecza. W późniejszym okresie wyryto wgłębienie o szerokości około 18 cm i głębokości około 7 cm. Pozostał więc widoczny jedynie fragment miecza (jelec). Szerokość jelca – 40 cm.
Sanktuarium maryjne (otoczony kultem obraz „Madonna z Dzieciątkiem” z I połowy XIII wieku – najstarszy obraz maryjny w Polsce, ufundowany prawdopodobnie przez fundatora klasztoru – Bolka I i ukoronowany papieskimi koronami przez Jana Pawła II w Legnicy 2 czerwca 1997). Za prezbiterium, we wzniesionej w latach 1735–1747 kaplicy o rokokowym wnętrzu, znajduje się mauzoleum Piastów świdnickich: Bolka I i Bolka II (XIV wiek).
