Pałac w Gaworzycach – (niem. Quaritz), na skraju parku, na południe od centrum, w powiecie polkowickim, w województwie dolnośląskim, w Polsce.
nr rej.: A/2878/162/312/L z 15.03.1961
Pałac w Gaworzycach – (niem. Quaritz), na skraju parku, na południe od centrum, w powiecie polkowickim, w województwie dolnośląskim, w Polsce.
Pałac w Gaworzycach wybudowany został na początku XVII w. w stylu manierystycznym dla Wenzla von Zedlitz. W roku 1721 został przebudowany w stylu barokowym dla George Caspara von Tschammer.
Składająca się z dwóch kondygnacji wczesnobarokowa budowla z cegły oparta jest na planie kwadratu. Posiada rzadko spotykany wewnętrzny dziedziniec. W dwuspadowych dachach umieszczono lukarny. Przy wejściu znajdują się cztery kolumny podtrzymujące balkon. Ozdobą budynku jest ryzalit z kartuszem herbowym i renesansowy portal w zachodniej elewacji.
W ramach przebudowy ozdobiono szereg pomieszczeń sztukateriami i kominkami stiukowymi. Każde pomieszczenie posiadało odrębne motywy dekoracyjne. W 1858 r. Pałac został przebudowany w stylu późno klasycystycznym dla Agusta von Tschammera. Od chwili powstania pełnił funkcję pałacu – rezydencji aż do końca wojny.
Po roku 1945 w pałacu mieściła się tutaj Szkoła Podstawowa i biblioteka, aż do końca lat 60-tych. Budynek przez wiele lat był opuszczony i nieużytkowany. Na skutek nieszczelności dachu zalane i uszkodzone zostały drewniane stropy piętra i parteru z ozdobnymi sztukateriami.
Dzisiaj w Pałacu swoją siedzibę mają: Urząd Gminy w Gaworzycach, Dom Kultury „Jowisz”, Zakład Usług Komunalnych i Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Pałacowi udało się odzyskać dawną świetność dzięki licznym zabiegom restauratorskim. Środki na remont pochodzą z wielu źródeł, o które zabiegał niemalże od początku swojej przygody z samorządem – Wójt Gminy – Jacek Szwagrzyk. Prace przy zabytku zakończyły się w 2018 remontem pałacowych piwnic, w których obecnie prężnie działa Klub Senior+.
Wszystkie dotychczasowe prace remontowe wykonywane były przy zachowaniu jak największej ilości elementów oryginalnych, gdyż walory historyczne i artystyczne pałacu skłaniają do szczególnej troski o ich właściwe zachowanie. Prace przy zabytku pozwoliły zabezpieczyć obiekt przed dewastacją i bezpośrednio wpłynęły na poprawę jego stanu technicznego oraz walory estetyczne.
W latach 1942 – 45 na Dolnym Śląsku trwała niemiecka akcja ukrywania ruchomych dóbr kultury w celu ich zabezpieczenia przed działaniami wojennymi. Zabezpieczeniu podlegały śląskie zbiory sztuki, zbiory bibliotek, archiwów i inne. Zestawienie miejsc ukrycia stworzył niemiecki konserwator zabytków Prowincji Dolnośląskiej, znawca i miłośnik sztuki profesor Gunther Grundmann. Na jego liście opatrzonej datą 21.06.1944 pod numerem 66 znajdowały się Gaworzyce (Oberquell) jako miejsce ukrycia (w piwnicach pałacu) zbiorów Urzędu Konserwatorskiego z Berlina i Biblioteki Miejskiej z Wrocławia.
