Zamek w Leśnicy – (niem. Deutsch Lissa), w miejscowości Wrocław, w zachodniej części miasta zwanej Leśnicą, w powiecie wrocławskim, w województwie dolnośląskim, w Polsce.
nr rej.: 73 z 6.02.1962
Zamek w Leśnicy – (niem. Deutsch Lissa), w miejscowości Wrocław, w zachodniej części miasta zwanej Leśnicą, w powiecie wrocławskim, w województwie dolnośląskim, w Polsce.
W miejscu gdzie stoi obecnie pałac w XII wieku istniał warowny gród obronny Piastów wrocławskich. W nim to umarł 7 grudnia 1201 roku książę Bolesław Wysoki zapisując wcześniej Leśnicę zakonowi cystersów z Lubiąża. Zakon nie otrzymał jednak zapisu. Syn Bolesława, Henryk brodaty zmienił testament ojca i na miejscu grodu wzniósł nowe, ale jeszcze drewniane zabudowania. Stanowił on stację pośrednią w podróżach księcia między Wrocławiem, a Legnicą. W 1335 księstwo wrocławskie, a wraz z nim Leśnica przeszło w posiadanie króla czeskiego Jana Luksemburczyka. On to w 1339 roku sprzedaje zamek wrocławskiemu mieszczaninowi Gysko de Reste.
Do końca wieku zamek wielokrotnie przechodził z rąk do rąk. W 1412 nowym właścicielem zamku został wrocławski patrycjusz Michael Banke. On to po uzyskaniu zgody króla rozpoczął budowę murowanego zamku. Posiadał on dwa budynki rozdzielone dziedzińcem i prawdopodobnie wieżę. Całość otaczała mokra fosa. Zniszczeniu uległ podczas najazdu powstańców husyckich w 1428 roku i ponownie w 1459 roku. W 1494 roku posiadłość kupiła mieszczańska rodzina von Hornig. Oni to dokonali przebudowy zamku w stylu renesansowym w latach 1520-50. W wyniku tego powstała rezydencja na planie kwadratu o boku 21 m. w narożnikach której umieszczono okrągłe wieże.
Kolejnej modernizacji dokonano w roku 1610 kiedy to ówczesny właściciel Heinrich von Hornig otoczył zamek ciągiem fortyfikacji bastionowych. Nie pomogło to jednak gdyż w czasie wojny trzydziestoletniej w 1633 roku zamek został zniszczony. W roku 1651 zamek wszedł w posiadanie Horatius von Forno i w rękach tego rodu pozostał do 1733 roku. Wtedy to zamek zakupił zakon Rycerzy Krzyżowych z Czerwoną Gwiazdą p.w. św. Macieja. Krzyżowcy dokonali kolejnej przebudowy zamku w latach 1735–40 na barokowy pałac pod kierunkiem arch. Christopha Hacknera. Połączono wówczas oba skrzydła nakrywając całość dachem mansardowym a wieżyczki w narożach otrzymały efektowne hełmy. W latach 1756–57 powstało skrzydło zachodnie. W latach 1835–36 dokonano zmiany wystroju wnętrz, a w roku 1935 na jednym z Pieter powstała sala pamięci Fryderyka II Wielkiego. Od XVIII w do końca II wojny światowej zamek stanowił własność wielu niemieckich rodów. Gościło w nim też wiele znamienitych postaci politycznych, m.in. Fryderyk II Hohenzollern, Fryderyk Wilhelm II, Hieronim Bonaparte. W latach 1806–07 stacjonowały tu wojska francuskie i bawarskie. Działania wojenne nie uszkodziły zamku, dopiero w 1945 roku został ograbiony i zdemolowany. Kolejnego zniszczenia dokonał pożar w 1953 roku. Odbudowy dokonano w latach 1959–63.Odkryto wówczas fragmenty obwarowań z Bastejami a w piwnicach fragmenty gotyckich murów i sklepienia. Obecnie w pałacu mieści się Dom Kultury i biblioteka (2003 r.)
