Dwór w Miłakowie

Zwiedzone: 16 stycznia 2006

Położenie:

Dwór w Miłakowie – (niem. Milkau), w centrum wsi, w powiecie nowosolskim, w województwie lubuskim, w Polsce.

Opis:

Pod koniec XV w. całość majątku ziemskiego w Miłakowie znalazła się w jednych rękach. Po bezpotomnej śmierci Opitza von Berge w 1475 r., książę głogowski Henryk XI przekazał Miłaków Nickelowi von Schweidnitz z Bukowic. Dwadzieścia lat później panem na Miłakowie, Bukowicach, Buczkowie i Żukowie tytułował się Bernhard von Schweidnitz, syn starosty kożuchowskiego Andreasa. Jemu należy przypisać przebudowę siedziby w Miłakowie, co miało miejsce prawdopodobnie w pierwszej ćwierci XVI w. Wybudowany w tym czasie renesansowy dwór obronny stał się zapewne główną siedzibą miłakowskiej linii rodu. Następcą Bernharda był jego syn Christoph, który pozostawił po sobie trzy córki i spadkobiercę – Bernharda. Ostatni z miłakowskich Schweidnitzów, Bernhard II zmarł w 1561 r. Prawdopodobnie kilka lat przed śmiercią przeprowadził rozbudowę swojej siedziby, dostawiając do dworu wieżę i niewielki aneks kuchenny.

Kolejnym właścicielem majątku został starosta kożuchowski, Fabian von Schönaich, który zakupił Miłaków wraz z Bukowicą i Żukowem w 1561 r. Główną siedzibą rodową Schönaichów był zamek w Siedlisku i inwestowali oni głównie w jego rozbudowę. Fabian Schönaich w dworze miłakowskim nie mieszkał i zapewne nie prowadził w nim żadnych prac remontowych. Dwór, wchodząc w skład olbrzymiej własności ziemskiej przestał pełnić funkcje reprezentacyjne i stał się mieszkaniem jednego z zarządców miejscowego folwarku. (…)

W czasie wojny trzydziestoletniej Miłaków dostał się w ręce głogowskich jezuitów. Stało się to za sprawą Johanna Schönaicha, który w konflikcie tym opowiedział się po stronie protestantów i ściągnął na siebie represje dworu cesarskiego. Początkowo narzucono mu ogromną grzywnę, którą musiał uiścić na rzecz zakonu jezuitów, później oskarżono o zdradę i skonfiskowano majątek. Po zakończeniu wojny udało się Schönaichom odzyskać część majątków, jednak ciążące na nich długi, szczególnie wobec jezuitów spowodowały, że Miłaków i okoliczne wsie pozostały w rękach zakonu. Zabiegi o odzyskanie Miłakowa prowadzono bezskutecznie do połowy XVIII stulecia. Tymczasem jezuici wydzierżawili przejęte majątki. Prawdopodobnie kolejni dzierżawcy w końcu XVII lub na początku XVIII w. przeprowadzili w miejscowym dworze modernizację wnętrz, dostosowując je do swoich potrzeb. (…)

Ciągnące się przez prawie sto lat spory o zwrot zagarniętych przez jezuitów majątków, zakończyły się dopiero po opanowaniu Śląska przez Prusy. W konflikcie prusko – austriackim Schönaichowie stanęli po stronie króla Prus Fryderyka II. Ten, po wkroczeniu na Śląsk w grudniu 1740 r., na miejsce pierwszej kwatery wybrał dwór w Miłakowie, w którym przebywał prawdopodobnie kilka dni. Po koncentracji wojsk w rejonie Bytomia Odrzańskiego król opuścił Miłaków i wyruszył pod Głogów. W 1741 r. Hans Carl Schönaich otrzymał od Fryderyka II tytuł książęcy, a jego majątki status księstwa. Nobilitacja rodu i poparcie pruskiej administracji umożliwiły zakończenie procesów z jezuitami, którzy w 1763 r. zwrócili Miłaków Schönaichom. (…)

Pod koniec XIX w. miłakowski dwór poddano gruntownej przebudowie, która zatarła gotycko – renesansowe pochodzenie budowli, a folwark oddano w dzierżawę. Przed II wojną światową administrowała dworem rodzina Tominsky. Po 1945 r. w folwarku zorganizowano Państwowe Gospodarstwo Rolne, we dworze mieściły się pomieszczenia administracji gospodarstwa i mieszkania służbowe. W latach 70. XX w. przeprowadzono remont kapitalny obiektu – głównie wnętrz i elewacji zewnętrznej. Po pożarze obniżono również wieżę. Po likwidacji PGR w połowie lat 90. XX w. dwór służył celom mieszkalnym.