Dwór w Kożuchowie – (niem. Freystadt), dawniej w Podbrzeziu Dolnym (niem. Niedersiegersdorf), w powiecie nowosolskim, w województwie lubuskim, w Polsce.
nr rej.: 94 z 16.04.1958
Dwór w Kożuchowie – (niem. Freystadt), dawniej w Podbrzeziu Dolnym (niem. Niedersiegersdorf), w powiecie nowosolskim, w województwie lubuskim, w Polsce.
Założenie podworskie usytuowane jest na północno–wschodnim obrzeżu miasta, po zachodniej stronie ul. Garbarskiej, pod nr 39. Dawniej teren ten znajdował się poza obrębem administracyjnym Kożuchowa i należał do wsi Podbrzezie Dolne. Dwór ustawiony jest szczytem do wspomnianej wyżej ulicy. Budynek oddzielony jest od drogi ogrodzeniem z murowaną bramą wjazdową i furtką. Od południa i zachodu do dworu przylega częściowo zabudowane podwórze gospodarcze, a od północy ogród. Obecnie budynek jest nieużytkowany i należy do osoby prywatnej.
Dwór w Kożuchowie wzniesiony został prawdopodobnie ok. 1615 roku. Obecna jego forma nawiązuje do stylu klasycystycznego. Budowla rozplanowana jest na rzucie wydłużonego prostokąta z przybudówką od strony zachodniej. Fasada zwrócona jest w kierunku północnym. Dwukondygnacyjna bryła częściowo jest podpiwniczona, przekrywa ją dwuspadowy, mansardowy dach z lukarnami. Od zachodniej strony przylega do niej dwukondygnacyjna dobudówka nakryta dachem pulpitowym, mieszcząca boczną klatkę schodową. Elewacja frontowa jedenastoosiowa zaakcentowana jest w centralnej części sześcioosiową wystawką, zamkniętą trójkątnym szczytem, przekrytą dwuspadowym dachem. W piątej osi od wschodu umieszczone jest główne wejście. Elewacje podzielone są horyzontalnie przez profilowany gzyms wieńczący oraz nadokienny w wystawkach. Otwór drzwiowy zamknięty koszowo, ujęty jest gładką opaską z naczółkiem. Otwory okienne zamknięte prosto, na wysokości piętra obwiedzione analogicznym detalem jak drzwi, a w wystawkach gładką listwą. Pozostałe elewacje pod względem podziałów i dekoracji opracowane zostały analogicznie.
Rodzina Schwerdtfeger była ostatnimi właścicielami dworu od 1815 r. do zakończenia wojny. W tym czasie dwór przebudowano dwukrotnie. Pierwsza przebudowa nastąpiła przed 1874 r. Wzniesiono wtedy od zachodu trzykondygnacyjną przybudówkę z surowej cegły, zakończoną krenelażem. Druga przebudowa nastąpiła w 1912 r. po pożarze dachu. Wówczas to przybudówkę częściowo rozebrano i nad całością wybudowano dodatkową kondygnację, ukrytą częściowo w mansardowym dachu.